Phòng sạch được biết đến là một công trình mới đòi hỏi tính chính xác cao, cần đảm bảo nhiều yếu tố như nhiệt độ, độ ẩm, áp suất, lưu lượng gió và chiếu sáng. Vấn đề chiếu sáng là một vấn đề quan trọng đặc biệt là một môi trường đặc thù như phòng sạch phòng thí nghiệm. Bài viết này hãy cùng mình tìm hiểu xem có những loại ánh sáng nào được dùng trong phòng thí nghiệm? Và một số lưu ý chiếu sáng trong phòng thí nghiệm?
Mục lục
Các loại ánh sáng phổ biến trong phòng thí nghiệm
Chiếu sáng halogen
Bóng đèn halogen có dây tóc vonfram tương tự như bóng đèn sợi đốt, nhưng chứa đầy khí halogen. Khi bóng đèn sáng, vonfram từ dây tóc bay hơi thành khí từ đó làm sáng bóng đèn.
Sau đó khí halogen mang các hạt vonfram đã bay hơi trở lại dây tóc, nơi chúng được lắng đọng lại. Điều này tạo điều kiện sử dụng năng lượng thấp hơn cho bóng đèn.
Các tính năng chính:
- Nhiều bóng đèn halogen tiết kiệm điện hơn 10-20% so với bóng đèn sợi đốt
- Bóng đèn Halogen chiếu sáng ngay lập tức, không bị chậm trễ
- Hoàn toàn có thể điều chỉnh độ sáng
- Tạo ra ánh sáng trắng, rõ ràng và sắc nét
Ứng dụng
Loại bóng đèn chiếu sáng halogen thường được sử dụng trong các văn phòng tiêu chuẩn, phòng ngủ, phòng chiếu sáng dành cho gia đình. Đối với phòng thí nghiệm bóng đèn chiếu sáng này thường được sử dụng với kính hiển vi. Tuy nhiên loại chiếu sáng này thường tỏa ra rất nhiều nhiệt dư thừa và có thể khiến mẫu vật bị phân hủy nhanh hơn. Vì thế khi sử dụng bạn cần một bộ lọc chắn nhiệt để ngăn chặn điều này.
Điốt phát sáng
Đèn LED là nguồn ánh sáng được tạo ra nhờ sự chuyển động của các electron thông qua vật liệu bán dẫn.
Các tính năng chính:
- Sử dụng năng lượng ít hơn đến 75% so với sợi đốt
- Tuổi thọ có thể kéo dài hơn tới 25 lần so với đèn sợi đốt, đèn halogen và lâu hơn đến ba lần so với hầu hết các đèn huỳnh quang compact
- Được chiếu sáng ngay lập tức khi bắt đầu khởi động
- Mát hơn khi chạm vào so với các giống khác
- Sinh ra nhiệt lượng ít hơn so với các loại như đèn sợi đốt hay đèn halogen
- Vì là dạng đèn LED nên không có dây tóc để đứt vì thế nó chắc chắn hơn nhiều
- Các chip LED khác nhau cho phép chiếu sáng ở mọi nơi dù đó là những khu vực chật hẹp.
Ứng dụng
Do tuổi thọ cao và độ sáng không giảm theo thời gian, đèn LED rất hữu ích cho các thí nghiệm kéo dài trong vài ngày hoặc vài tuần. Chúng cũng an toàn hơn nhiều so với các loại chiếu sáng khác. Ánh sáng phát ra từ đèn LED sẽ không gây khó chịu hoặc tổn hại cho mắt và chúng không mang bất kỳ nguy cơ giải phóng hóa chất độc hại nào, giúp ánh sáng này trở thành nguồn sáng an toàn nhất.
Vì những tính năng như trên nên đèn LED được coi là phù hợp nhất với các phòng thí nghiệm giải phẫu bệnh. Phòng thí nghiệm giải phẫu bệnh liên quan đến công việc rất nhạy cảm, không có chỗ cho sai sót. Đèn LED chiếu sáng công việc theo cách nâng cao năng suất, năng lượng và mức độ tỉnh táo của nhân viên trong những loại môi trường phòng thí nghiệm này.
Đèn huỳnh quang compact (CFL)
CFL chứa khí thủy ngân tạo ra tia cực tím (UV) không nhìn thấy được khi khí tiếp xúc với điện. Khi ánh sáng UV tiếp xúc với lớp phủ trắng bên trong bóng đèn, nó sẽ trở thành ánh sáng nhìn thấy được.
Các tính năng chính:
- Tuổi thọ lâu hơn từ tám đến mười lần so với bóng đèn sợi đốt
- Sử dụng năng lượng ít hơn 75% so với bóng đèn sợi đốt
- Có thể phù hợp với hầu hết các thiết bị chiếu sáng
Ứng dụng
Nếu các thiết bị chiếu sáng của bạn thường xuyên được bật tắt trong khoảng thời gian ngắn thì bạn không nên sử dụng loại ánh sáng này. Việc bật tắt như vậy sẽ khiến tuổi thọ của các thiết bị chiếu sáng này giảm đáng kể. Khi đó thì chi phí sử dụng và thay thế sẽ tăng lên.
Khi sử dụng loại ánh sáng này trong kính hiển vi, thì bắt buộc bạn phải sử dụng bộ lọc UV. Điều này là do tia UV được tạo ra bởi CFL có thể gây hại cho mắt người.
Xem thêm: Một số cân nhắc khi thiết kế phòng sạch
Một số lưu ý khi chiếu sáng trong phòng thí nghiệm
Cho dù bạn sử dụng ánh sáng nào trong phòng thí nghiệm của mình, điều quan trọng là phải xem xét các nguyên tắc chiếu sáng chung và các phương pháp tốt nhất trong thiết kế phòng thí nghiệm của bạn. Sau đây là một số lưu ý để sử dụng ánh sáng trong phòng thí nghiệm một cách tốt nhất:
Tránh bóng tối bằng cách giảm ánh sáng chung
Ánh sáng chung là nguồn chiếu sáng chính trong phòng thí nghiệm của bạn và thường được đặt trên cao. Vì thế bạn nên sử dụng những thiết bị âm tường trên trần nhà để tránh những góc tối mà những thiết bị này có thể gây ra . Và việc sử dụng các thiết bị âm tường cũng giúp bạn dễ dàng làm sạch hơn!
Tập trung quang thông của bạn
Trong chiếu sáng phòng thí nghiệm, đầu ra quang thông về cơ bản nên được tập trung vào nơi mà bạn đang thực hiện một thí nghiệm nào đó.
Nguyên tắc chung: chọn công suất quang thông cho ánh sáng này luôn cao hơn một chút so với công suất chiếu sáng thông thường.
Chọn đồ đạc kín hơi
Một số phòng thí nghiệm làm việc với khí và hóa chất, do đó có thể cần lắp đặt các thiết bị làm kín hơi. Các thiết bị cố định này ngăn không cho khí, hơi và hơi ẩm làm hỏng thiết bị cố định. Vì một số thiết bị cố định có thể hoạt động sai hoặc thậm chí bị vỡ khi có khí hoặc nhiệt độ cao, nên các thiết bị kín hơi rất đáng để sử dụng.
Chọn bóng đèn chống vỡ
Bóng đèn chống vỡ là một thiết bị cần thiết vì những lý do tương tự. Ngay cả khi chúng bị vỡ, chúng sẽ không làm thủy tinh bay khắp nơi. Trong bối cảnh phòng thí nghiệm, nơi các thiết bị bên trong phòng có thể thay đổi kết quả của một thử nghiệm và có thể phải bắt đầu lại từ đầu thì bóng đèn chống vỡ là một sự cân nhắc.
Giữ nhiệt độ màu nhất quán
Nhiệt độ màu cũng cần được xem xét trong phòng thí nghiệm. Việc chọn nhiệt độ mát hơn so với nhiệt độ ấm hơn đảm bảo hiển thị màu phù hợp cho những gì đang được nghiên cứu. Nhưng bạn cũng có thể giữ cho nhiệt độ màu của ánh sáng chung và chiếu sáng công việc nhất quán trong toàn bộ không gian. Nếu những loại ánh sáng này khác nhau quá nhiều, thì nó có thể gây khó chịu cho mắt.
